Tıbbı ve Aromatik Bitkiler

Ökse Otu

Viscum album L.

Diğer İsimler Gevele, Güvelek, Gövelek, Purç, Çekem, Armut otu,Burç ağacı, Gökçe Ağacı, Haşişet-üd-ik , Çekem, Viscum, Gui ve MistletoeBurç ağacı, Gökçe Ağacı, Haşişet-üd-ik , Çekem, Viscum, Gui ve MistletoeBurç ağacı, Gökçe Ağacı, Haşişet-üd-ik , Çekem, Viscum, Gui ve Mistletoe

Familya Güvelekgiller ( Santalaceae )

Sınıf İki çenekliler ( Eudicots )

Bölüm Kapalı Tohumlular ( Angiosperms )

Takım Santalales

Kullanılan Kısım Yaprak, çiçek ve meyvalı genç dallar

Yetiştiği Bölgeler Avrupa’da ve Çin’de yetişir.

Etken Maddeler Meyve kısmında müsilaj, yaprak kısmında ise lektinler (Ökseotu lektini 1, Ökseotu lektini 2, Ökseotu lektini 3), 46 amino asitten oluşan polipeptidler (viskotoksinler A2, A3, B, Ps1), viskin olarak bilinen müsilaj, mannitol, pinitol, viskumitol, flavonoidler (quercetin glikozidleri, quercetin metil eterleri, isorhamnetin, sakuranetin vs..), fenilalil alkolleri, lignanlar ve triterpenler

Ökse Otu
Yaşam Ortamı
yagmurlu gunesli bulutlu
En Fazla Uzama 1 - 2 metre
En Fazla Yayılma 70 - 100 cm
Nihai Süre Olgunlaşma 1 - 2 yıl

Ökseotunun meyveleri kullanılmamalıdır.

Ökse otu her mevsimde yapraklı olan ve ağaçlar üzerinde yaşayan yarı asalak bir bitkidir. Özellikle elma ağacının dalları üzerinde yaşar. Armut, söğüt, kavak, meşe gibi ağaçların üzerinde de asalak olarak yaşayabilmektedir. Ökseotunun içerdiği bileşenler ve maddeler, üzerinde yetiştiği ağacın cinsine, hasat zamanına ve birçok farklı etmene göre değişkenlik gösterebilir. Sapları her zaman ikiye ayrılarak dallanır.

Çiçekleri tek eşeyli, meyveleri yapışkan, sulu ve yumuşaktır. Bu meyveleri yiyen kuşların kondukları ağaçların üzerine dışkılarıyla tohumları bırakması ökse otunun yayılmasını sağlar. Bazı yörelerde meyvelerindeki yapışkan madde çubukların üzerine sürülerek kuşları yakalamak için ökse olarak kullanılmaktadır. Ökse otunun meyveleri eczacılıkta kullanılmaktadır.

Mitolojide Ökse otunun anlamı kendine güvenen ve gücün simgesidir. Karşılaşılan sorunların üstesinden gelineceğinin müjdecisidir.

Ökse Otu Nasıl yetişir ?

Ökse otu kendiliğinden ortaya çıkar ve herhangi bir tohumu da bulunmaz. Ortalama ömrü 70 yıldır. Gelişimi tamamlandıktan sonra yeşil ve oval yaprakları ortaya çıkar.  Daha sonra bunu kullanacak olan kişiler tarafından toplanır. Çeşitli işlemlerden geçirilerek aktarlara ulaştırılır. Bitkiyle hazırlanan çay halk arasında birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.

Sadece sapları ve yaprakları tüketilir.Ökse otunun meyveleri zehirlidir, kesinlikle bilinçsizce toplanıp yenmemelidir. Eğer ökse otuyla daha önce tanışmış ve bilen birileri varsa, onunla birlikte toplamanız sizin yararınıza olacaktır.

Ökseotu tümör oluşumuna engel olur

Son zamanlarda yapılan bazı kanser araştırmalarında ökseotunun tümör oluşumunu engellediği saptanmıştır. ( Bunun için farklı kanser türlerine göre farklı ağaçların ökseotlarından yapılan iğne türü ilaçlar yapılarak kullanılmaktadır. )

Geçmeyen öksürük, astım, vertigo, diyare, kolera, akciğer ve safrakesesi rahatsızlıklarını yatıştırma amaçlı oral olarak kullanılır.

Uyarılar : Ökse otu çiğ tüketilirse nöbetlere neden olabilir. Anafilaktik şokunda dâhil olduğu ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ökse otu tüketmeye başlamadan önce doktorunuza danışın. Hamile ve emziren kadınların ökse otu tüketmesi önerilmez.Baş ağrısı, hipotansiyon, yüksek ateş, göğüs ağrısı, alerjik reaksiyonlar, titremeler, koma ve halusinasyon görülebilir.

Ökse otu , yarı parazit bir bitki olarak sınıflandırılır. Ökse otu, tam parazit bitkiler gibi kendi besinini üretemez ve diğer bitkilerin üzerinde bağımlıdır. Ancak, yarı parazit bitkiler, tam parazit bitkilere kıyasla kısmi bir otonomiye sahiptirler ve klorofil üretebilirler.

Ökse otu, diğer bitkilerin gövde ve dalları üzerinde sarmaşıp onlardan besin ve su emerek yaşar. Fakat, yarı parazit bitkiler, kendi fotosentez süreçleri ile bazı besin maddelerini üretebilirler. Bu nedenle ökse otu, yarı parazit bitkiler arasında yer alır.

Ökse otu, tarım alanlarında ve doğal ekosistemlerde diğer bitkilerin zararına olabilecek bir yarı parazit bitki olarak kabul edilir. Diğer bitkilerin büyümesini engelleyebilir ve ekosistem dengesini etkileyebilir. Bu nedenle bazı bölgelerde zararlı bir yabani bitki olarak kabul edilir ve kontrol altına alınmaya çalışılır.

Özet

İngilizler, yılbaşında ökse otunun altında birini öpmenin şans getirdiğine inanır. Bu gelenek İngiltere'de ortaya çıkmasına karşın, Almanya’da da uzun yıllar popülerliğini korumuştur. Hep yeşil kalan çalının süslü dalları Kasım ayından itibaren İsa'nın Gelişi (Noel öncesindeki dört hafta) veya Yılbaşı için süs olarak kullanılabilir. Birkaç ökse otu dalının bir araya getirilip kırmızı ve beyaz renkte geniş bir fiyonk ile bağlanması yeterlidir. Etrafı küçük beyaz ve kırmızı meyvelerle çevrilmiş kozalak, ökse otu ve sarmaşıktan yapılmış bir taç da orijinal bir süsleme anlayışını gösterir. Dalları gevşek demetler halinde ayırır ve sade cam vazolara koyarsanız, küçük meyvelerin sihirli etkisi özellikle güzel gösterilmiş olur.

Kaynaklar »»

1- Wikiwand: Viscum

2- Gerdena