Tıbbı ve Aromatik Bitkiler

Ballıbaba

Lamium album

Diğer İsimler Beyazısırgan, Tatlıbaba, Lamium Album Laminum, Akısırgan

Familya Ballıbabagiller ( Lamiaceae )

Sınıf İki çenekliler ( Magnoliopsida )

Bölüm Kapalı Tohumlular ( Magnoliophyta )

Takım Lamiales

Kullanılan Kısım Çiçek ve çiçek dalları, kökü

Yetiştiği Bölgeler Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika. Türkiye'de Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Kars, Erzurum, Ağrı, Mersin ve Hakkari

Etken Maddeler Saponin, flavonol glikozidleri, histamin, tiramin, metilamin, tanen, şekerler, uçucu yağ ve potasyum tuzlarıdır

Bitki, çay olarak tüketilebileceği gibi şurubundan ve merheminden de yararlanılabilir

Ballıbaba verimli topraklarda yetişir ve soğuğa oldukça dayanıklıdır. Çiçek renginde düşük ışık şiddeti ve ekim dönemi belirleyici rol oynar. Örneğin eflatun ve beyaz renkli çiçekler ilkbaharda dikilmeli ve ışık isteği yüksek tutulmalıdır. Sarı çiçekli türler sonbaharda tercihen gölgeli yerlere dikilmelidir. Üretimi tohumla veya erken baharda bölümlere ayırarak yapılır.Yol kenarlarında meyve ve sebze bahçelerinde yetişir.Yaprakları ısırgana benzer.

Lamium Yunanca gırtlak, boğaz anlamına gelen laimos veya lamos sözcüğü kökenlidir. Bitki bu adı tepesinin görünümü nedeniyle almıştır. Beyaz anlamındaki Albüm adı ise çiçeklerinin rengi yüzünden verilmiştir. Avrupa ve Asya ana vatanıdır.

Ballıbaba bitkisi gençken kokusuzdur, ancak sonraları hoş olmayan acımsı ve keskin bir kokusu olur. Çiçekler balımsı kokuludur. Herkesin hoşuna gitmeyen, kendine özgü bir tadı vardır.

Sarı ve Beyaz Ballıbaba olarak çeşitleri bulunmaktadır.

Ballıbaba bitkisinin genç yaprakları yenebilir, salatalarda kullanılabilir veya sebze olarak pişirilebilmektedir. Kaynatılan ve kurutulan çiçekleri bir çok hastalıkta kullanılmaktadır.

Çiçeklerden veya kökünden hazırlanan infuzyon (% 5) dahilen göğüs yumuşatıcı, lapa halinde haricen çıbanları olgunlaştırıcı olarak kullanılır.Sarı ballıbaba adet kanası düzensizliklerinde  vedölyatağı rahatsızlıklarında faydalıdır. Çay olarak tüketildiğinde ayrıca kanı temizlemektedir. Yaşlılara sinirleri yatıştırıcı, uyku verici olarak balla tatlandırılrnış beyaz ballıbaba çayı verilmesi önerilmektedir.

Ballıbaba böbrek rahatsızlıklarında oldukça faydalıdır.Böbrek iltihaplanması ve mesane rahatsızlıklarına (üşütme)  karşı kullanılması önerilir.Yaprağının haşlanmış lapası kabakulak, mayasıl, kanlı basura faydalıdır.

Genç meyvalarından hazırlanan yemekler müshil ve yumuşatıcı bir etkiye sahiptir. Kabızlığa karşı etkili ve zararsız bir drogdur. Tohumları kavrulup toz edilerek kahve yerine kullanılır.