Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Kalite ve Standardizasyon gerek iç tüketim de kullanılan gerekse dış satımı yapılan tıbbi aromatik bitkilerde kalite denilince bazı hususların bilinmesi gerekir.
Bunlar arasında doğru botanik isim, kaynak ülke veya bölge, hasat zamanı, duyu testleri (renk ve kokunun organoleptik testleri), makroskopik (şekil, ebat, yüzey karakteri, doku, kırılma gibi çıplak gözle veya otantik örnek ile yapılabilir), mikroskopik (parankima, kolenkima, mantar, yaprak epidermisi, kalsiyum oksalat, nişasta, protein, yağ veya otantik maddelerle örneklerin karşılaştırılması yapılabilir), kimyasal (alkaloit, kardiak glikozitler gibi sekonder metabolitleri varlığının araştırılması) ve kromatografik (özellikle İnce Tabaka Kromotografisi, İTK) testler bulunmaktadır (Bayram ve ark., 2010).
Çeşitli kullanım alanlarına sahip bitkilerde kalite tayini yapılarak standartlarının belirlenmesi gerekmektedir. Günümüzde kalite standardı giderek önem kazanmaktadır. Temel testlerin yanı sıra spesifik araştırmalarda yapılmaktadır. (Phillipson, 1993).
Türk Standartlar Enstitüsü’nün bazı tıbbi ve aromatik bitkiler ile ilgili çalışmaları bulunmaktadır. Ancak bunlar yeterli olmayıp, belirli bitkileri kapsamaktadır. Bu standartlar genişletilerek günün koşullarına uygun hale getirilmelidir (Bayram ve ark., 2010). İlaç yapımında kullanılacak bitkisel hammaddelerin standardizasyonu için son yıllarda Avrupa Farmakopesi (EP), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Avrupa Bilimsel Fitoterapi Kooperatifi (ESCOP) gibi kuruluşlar bitkisel drog monografları yayınlamaya başlamışlardır.
WHO en ok kullanılan tıbbi bitkiler için uzun bir monograflar serisi hazırlamaktadır. 28 monografın yakında yayınlanması beklenmektedir. 26 monograf ise hazırlık aşamasındadır. Almanya’da Alman Federal Sağlık Ajansı, ‘Komisyon E’ adlı bir uzmanlar komitesi kurup, bitkisel ilaçların güvenirliğini değerlendirmeye tabi tutmuştur. (Başer, 1998).
Makale derlemesidir.