Tıbbı ve Aromatik Bitkiler

Mahlep

Prunus mahaleb

Diğer İsimler İdris Ağacı, Yaban Kirazı, Taş Kirazı, Melem, Endirez,
Mahaleb Cherry

Familya Gülgiller ( Rosaceae )

Sınıf İki çenekliler ( Magnoliopsida )

Bölüm Kapalı tohumlular ( Angiospermae )

Takım Rosales

Kullanılan Kısım Çekirdek, çiçek, meyve

Yetiştiği Bölgeler Akdeniz, Ege, Marmara, İç Anadolu

Etken Maddeler Mahlep yağı, glikozitler, nişasta.

Mahlep doğal olarak yetişmesi, hiç bir sulama, gübreleme ve ilaçlamaya ihtiyacı olmaması ve etkin antioksidanlar içeren meyvesiyle doğal yaşam tutkunlarının tüketmesi gereken bir meyve. Üreticiler  Mahlep Ağacı üzerine vişne ve kiraz aşılamaktadırlar.

Mahlep tohumları, kendine özgü güzel ve tatlı bir kokuya sahiptir. Bu tohumlar, geleneksel Türk mutfağında tatlılar, hamur işleri ve içeceklerde özellikle kek, çörek ve kurabiye gibi lezzetli tariflerde kullanılır.

Ayrıca, tohumlarından elde edilen özler, parfümeri endüstrisinde ve kozmetik ürünlerinde de kullanılır. Özellikle doğal sabun ve krem gibi ürünlerde hoş bir koku verici olarak tercih edilir.

Mahlep tohumlarının içeriğinde, özellikle “amygdalin” ve “prunasin” adı verilen bileşikler bulunur. Bu bileşiklerin sağlık üzerinde çeşitli olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir.

Ancak,  tohumlarının yüksek miktarda tüketilmesi bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle, özellikle alerjisi olan veya hamile kadınlar gibi özel durumları olan kişilerin dikkatli olması önemlidir.

Mahlep, geleneksel mutfak kültürümüzde uzun yıllardır yer almaktadır ve lezzeti ile tatlılara farklı bir aroma katarak özel bir yere sahiptir. Aynı zamanda doğal kozmetik ve parfümeri alanında da kullanımı yaygın olan değerli bir bitkidir. Ancak herhangi bir sağlık sorunu veya özel durumu olan kişilerin kullanmadan önce uzman görüşü alması önemlidir.

İçeriğinde ki Kumarinden ötürü kabukları hoş bir koku yaymaktadır. Öyle ki eski zamanlarda pipo yapımında kullanılırmış. Değerli bir ağaçtır. Sert yapısından dolayı mobilya ve oymacılık alanlarından kullanılmaktadır. İdris ağacı yapraklarından yeşil boya elde edilebilmektedir.

Mahlep Unu Nedir?

En çok kullanıldığı alan, çekirdekleriyle elde edilen mahlep unu yapımıdır. Bugün pastane sektörünün kullanılan önemli hammaddelerden birisidir. Pastanelerden aldığımız Poğaça, çörek gibi pek çok ürünün kendine has tadı, bu un sayesindedir.

Tohumlarından distile edilen yağ suya dayanıklı olması sebebiyle boya sanayisinde, gemi boyalarıyla vernik imalatından kullanılmaktadır.

Bu bitkiden yapılan şarap ise dünyanın ender bulunan şaraplarından birisidir ve Türkiye’ye özgü olduğu iddia edilir. Özellikle Tokat ilimizde üretimi yapılmaktadır.

Bu değerli meyveyi mevsiminde bulup kurutarak kışın çayını veya şurubunu yapabilirsiniz.

Uyarı: Kan sulandırıcı etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle dikkatli tüketilmesi ve yukarıda bahsedildiği gibi meyvelerin kaynatıldıktan sonra tüketilmesi uygundur.

Mahlep nasıl toz haline getirilir ?

Mahlep toz haline getirme işlemi oldukça basit ve evde kolaylıkla yapılabilir. Basit ve hızlı bir şekilde nasıl yapıldığını açıklayalım..

Malzemeler: Taze mahlep tohumları

Yapılışı

Taze mahlep tohumlarını temizlemek için suyla yıkayın ve bir süzgeçte iyice durulayın. Bu adım, tohumların üzerindeki toz ve kirleri uzaklaştırmak için önemlidir.

Yıkanmış mahlep tohumlarını bir kağıt havlu veya temiz bezle kurulayın. Tohumların tamamen kuruması gereklidir, aksi takdirde toz haline getirirken oluşan nem, tohumları küflenmeye yol açabilir.

Kurumuş  tohumlarını bir fırın tepsisine yayın. Fırınınızın ısı ayarını düşük seviyeye getirin (örneğin 50-60°C) ve tohumları fırına koyun. Tohumları fırında 1-2 saat kadar kurutun. Bu işlem, tohumları tamamen kurutarak toz haline getirmede yardımcı olur.

Fırından çıkardığınız kurumuş tohumlarını bir baharat değirmeni veya kahve öğütücü gibi bir öğütücüye koyun. Tohumları istediğiniz ince kıvamda öğütün. Dilerseniz tohumları bir havanda dövüp toz haline de getirebilirsiniz, ancak bu yöntemle toz kıvamına getirmek biraz daha zaman alabilir. Elde ettiğiniz tozu bir hava geçirmez kavanoza aktarın ve serin, kuru bir yerde saklayın. Böylece mahlep tozunun tazeliğini ve aromasını daha uzun süre koruyabilirsiniz.

Artık evde hazırladığınız taze tozu, tatlılarınızda, hamur işlerinizde veya çeşitli yemeklerde kullanabilirsiniz. Unutmayın, tohumları tamamen kurutmadan öğütme işlemine geçmemeye özen gösterin, aksi takdirde mahlep tozu küf ve nemlenme riskiyle karşı karşıya kalabilir.